روزهای پایانی اردیبهشت ماه امسال جهانمنتظر تصمیم گیری مهمی از سوی آمریکا خواهد بود، در مورد ماندن یا خروج از برجام و اینکه واکنشایران به این اقدام است. آیا آمریکا برجام را زیر پا خواهد گذاشت؟ پاسخ ایران در صورت رد برجام از سوی آمریکا چه خواهد بود؟ این سوالاتی است که امروز فکر سیاسمتداران دنیا را به خود مشغول کرده است که با واکنش های مختلفی همراه است.

محمد جواد ظریف وزیرامورخارجه کشورمان در سفری که به آمریکا داشت در طی چند مصاحبه که با رسانه های خارجی داشته اعلام کرده است که مواضع جمهوری اسلامی در قبال رد برجام از سوی آمریکا، اتخاذ شده است

ظریف ادامه داد: اگر ترامپ از توافق خارج شود، ایران سه انتخاب دارد، اول اینکه می تواند توافق را کنار بگذارد، از پایبندی دست بکشد و غنی سازی اورانیوم خود را از سر بگیرد و یا حتی آن را افزایش دهد، گزینه دوم ایران این است که از ساز و کار موجود در توافق استفاده کند که به هر یک از طرف ها اجازه می دهد که تا یک شکایت رسمی در کمیسیونی که برای رسیدگی به نقض توافق ایجاد شده است، مطرح کند. به گفته ظریف، انتخاب سوم ایران این است که این کشور می تواند تصمیم به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای بگیرد، اما تهران هنوز تصمیمی درباره اینکه باید کدام یک از گزینه ها را انتخاب کند را نگرفته است.

*تایمز: هشدار ظریف محاسبات ترامپ را پیچیده کرد

در همین ارتباط،روزنامه <<تایمز>> چاپ لندن هم در گزارشی با اشاره به هشدار اخیر وزیر امور خارجه کشورمان درباره خروج آمریکا از برجام تصریح کرد که این مساله محاسبات رئیس جمهوری آمریکا در مذاکره با کره شمالی را دشوار کرده است. تایمز نوشت: ایران اعلام آمادگی کرده است که برنامه هسته ای خود را در صورت خروج آمریکا از برجام "با جدیت دنبال کند". به نظر می رسد این اظهارات به گونه ای حساب شده مطرح گردیده تا کار رئیس جمهوری آمریکا که خود را برای گفت وگو با کیم جونگ اون درباره برنامه هسته ای کره شمالی آماده می کند دشوار کند.

این نشریه افزود: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران گفته است که تهدید آمریکا برای بازگرداندن تحریم هایی که در سال 2015 لغو شد پیام خطرناکی را ارسال می کند که نمی توان به سخنان آمریکا اعتماد کرد. این امر همچنین سبب می شود که کره شمالی دست از توقف برنامه هسته ای خود بکشد.

وزیر امور خارجه ایران می گوید "شما هرگز نباید سراغ توافقی با آمریکا بروید چراکه در نهایت اصلی که آمریکا به آن اعتقاد دارد این است که آنچه برای من است، برای من است و آنچه برای توست قابل مذاکره است."

ظریف افزود: تصمیم نهایی ایران هر چه باشد برای آمریکایی ها چندان خوشایند نخواهند بود. در این باره اتفاق نظر وجود دارد.

این در حالی است کهروسیه و چین مخالف بازنگری در برجام هستند و بار ها نسبت به فشارهای آمریکا برای اصلاح مفاد آن هشدار داده اند. روسیه پیش تر گفته بود که مسکو، با تحرکات اروپا و امریکا علیه برجام همراهی نخواهد کرد.سخنگوی کاخ کرملین روز دو شنبه با حمایت از توافق هسته ای ایران اعلام کرد:<<توافق هسته ای ایران را نمی توان جایگزین کرد و باید تمام طرف ها بر آن نظارت کنند. رئیس جمهور پوتین نیز برنامه ای برای دیدار با امریکا در خصوص برجام ندارد.>>

همچنیندر هفته های اخیر کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، انگلیس و آلمان تلاش کرده اند با همراه کردن دیگر اعضای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران، ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد کنند.

ماکرون که به آمریکا سفر کرده در دیدار با ترامپ رییس جمهور آمریکا حفظ برجام را کلی حفظ ثبات منطقه ارزیابی کرد و گفت: <<باید آن (توافق هسته ای) را بخشی از تصویر بزرگتر امنیت آن منطقه در نظر بگیریم. ما وضعیت سوریه را داریم، انتخابات پیش رو در عراق را داریم، باید ثبات متحدانمان در آن منطقه را حفظ کنیم.>>

در همین راستا، هادی شوشتری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامیدر گفتگو با خبرنگار سیاست خارجیدر مورد اینکه تصمیم مجلس در مورد اینکه اگر آمریکا از برجام خروج پیدا کند، چیست.اظهار داشت: قبل سفر آقای ظریف به آمریکا، ما جلسه ای در کمیسیون امنیت ملی داشتیم که آقای عراقچی در آن حضور پیدا کردند و در مورد مواردی که آقای ظریف مطرح کردند در آنجا بحث و گفتگو شد.همچنین آقای شمخانی نیز در این خصوص اظهاراتی را مطرح کردند و عنوان کردند که جمهوری اسلامی ایران ابتکار عمل و سناریوهایی را در این خصوص اتخاذ کرده که در صورت خروج آمریکا از برجام آن را انجام خواهد داد.

وی تصریح کرد: اظهارات آقای دکتر ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در مورد برجام موضع جمهوری اسلامی ایران است که مجلس شورای اسلامی هم آن را قبول دارد و قطعا سه گزینه ای را که ایشان مطرح کردند را در دستور کار قرار داد و آن را اجرایی خواهد کرد و اظهارات آقای ظریف مواضع جمهوری اسلامی ایران است که مجلس هم آن را اجرا خواهد کرد.

در ادامه حسن بهشتی پور کارشناس مسایل هسته ای درگفتگو با خبرنگار سیاست خارجی الف،در مورد ماندن یا خروج آمریکا از برجام و اظهارات وزیر امورخارجه کشورمان اظهار داشت: در ابتدا باید بگویم که ترامپ رییس جمهور آمریکا بازرگان است تا سیاستمدار، رفتارهایی که نشان میدهد تاجر مسلک است و میخواهد با چانه زنی و گران فروشی به حداکثر منافع برسد و شرط هایی را که برای ایران گذاشته است، اصلا منطقی نیست چراکه در گذشته نیز اوباما و جان کری چانه زنی های خودشان را در این زمینه ها انجام دادند، اما به نتیجه نرسیدند. در این توافق هسته ای همه طرف های مختلف از خواسته های خود کم کرده و به حداقل خواسته هایشان رسیدند تا توافقی شکل گرفت لذا شروط ترامپ اصلا منطقی و درست نیست.

وی تصریح کرد: بنده فکر میکنم که در 22 اردیبهشت ترامپ فرصتی دوباره به ایران خواهد داد و دور از ذهن است که از برجام خارج شود. ترامپ عملا تلاش می کند که ایران را تحت فشار قرار دهد، اما اگر آمریکا از برجام خارج شود همه طرف ها ضرر خواهند کرد و توافق به بن بست رسیده و فصل جدیدی آغاز خواهد شد. همان طور که ظریف وزیر امورخارجه کشورمان اعلام کرد ایران در این صورت از برجام و همچنین در نهایت از ان پی تی خارج می شود، اما ایران هم معتقد است که آمریکا از برجام خارج نمی شود. اما اگر خلاف این تصور به وجود بیاید و آمریکا از برجام خارج شود، وضعیت مطلوب برای ایران این است که اجرای برجام را به حالت تعلیق در بیاورد نه اینکه از برجام به طور کلی خارج شود چراکه خروج از برجام به معنای خاتمه دادن به توافقی است که بیش از دوسال برای آن زحمت کشیده شده و بی فایده بوده است. اما اگر برجام را به حالت تعلیق در بیاورد به این معنی است که برجام را اجرا نمیکند و طرف مقابل وادار به تجدید نظر میکند.به طور مثال/ مثلا در بجام ما غنی سازی 20 درصد را آغاز کنیم و اینکه غنی سازی در نطنز را هم آغاز کرده یا ذخایر اورانیوم خود را افزایش دهیم که همه اینها برخلاف برجام بوده و بدون اینکه از آن خارج شویم.

این کارشناس مسایل هسته ای تاکید کرد: بیرون رفتن از برجام به معنای مذاکره مجدد و توافق جدید است لذا طرف مقابل نباید احساس کند که چک سفیدی دارد که میتواند با آن هر کاری که میخواهد انجام دهد.

بهشتی پور با بیان اینکه ایران باید در قبال این اقدام آمریکا چه واکنشی نشان دهد، اظهار داشت: نکته بعدی که بسیار مهم است اینکه ایران باید توافق خود با آژانس را حفظ کند و فعالیت های خود را زیر نظر آژانس را ادامه دهد، حتی اگر از ان پی تی خارج شود، همانند اسراییل، هند و پاکستان که از ان پی تی خارج شده اند اما عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند. جمهوری اسلامی ایران در خصوص دستش بسته نبوده و راهکارهای متعددی دارد.

وی افزود: بازگشت به گذشته سیاست شکست خورده ای برای آمریکایی ها به حساب می آید،جان کری گفت که در سال 2003، فقط 163 سانتریفیوژ داشت یعنی زمانی که دولت قبلی آمریکا با ایران درباره همین مسئله درگیر بود اما الان بعد از گذشت ده سال با ایرانی مواجه هستیم که19 هزار سانتریفیوژ رسید و این یعنی در این سیاست به نتیجه نرسیدیم، پیام جان کری در واقع این بود که مخالفت با ایران موجی شد که رشد کند و غنی سازی را افزایش داده و در واقع این علم را بومی سازی کنند.

این کارشناس هسته ای با بیان اینکه تحریم ها بر روی ایران تاثیرگذاشته است، گفت: تحریم ها به ایران فشار وارد کرده بود، اما این واقعیت را در نظر بگیرید اگر ایران در سال 91 به غنی سازی نرسیده بود چنین توافقی حاصل نمیشد، جمهوری اسلامی ایران این مسیر را ادامه میدهد اگر چه هزینه های هم بپردازد اما هزینه های هرکدام از این کشورها مختلف خواهد بود، اما ایران همواره به مسیر خود ادامه خواهد داد.

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران،آمریکا همین حالا هم خارج از برجام قرار دارد، مقامات پیشین واشنگتن قول داده بودند که با اجرای برجام، روند سرمایه گذاری و تجارت خارجی در ایران را تسهیل کنند این در حالی است که با سیاست های مقامات فعلی آمریکا نه تنها این امر محقق نشد و تحریم ها علیه ایران گسترش پیدا کرد و با روش دلال منشانه ترامپ نسبت به کسب امتیازات بیشتر همان هایی که هستند هم در یک حالت دودلی به سر می برند. برای همین است که می گویم رئیس جمهور آمریکا تنها به دنبال دستیابی به اهداف مالی خود از برجام است و با وجود اینکهرایزنی و مذاکره میان طرفین فعلا در جریان است؛ امریکایی ها به شدت خواستار اصلاح برجام از طریق اعمال فشار به اروپایی ها هستند ولی به نظر می رسد که اروپا تن به چنین خواسته ای ندهند. به نظر می رسد امریکا احتمالا در برجام باقی می ماند اما فشارهای غیربرجامی خود را با طرح ادعاهایی نظیر برنامه دفاعی موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران افزایش می دهد.

منبع:گروه سیاسی الف